Weblog
Een genuanceerde visie op het Spuiforum
Sinds mijn kandidaatstelling als D66 gemeenteraadslid voor de Haagse raad gedurende de periode 2014-2018, ben ik bestookt met de vraag wat ik nu eigenlijk van het Spuiforum plan vind. Dit waarschijnlijk ook naar aanleiding van mijn voormalige Facebook reacties op berichten omtrent de realisatie van dit dans en muziek centrum aan het Spui in Den Haag.
Ik heb nu de behoefte om die vraag helder en genuanceerd te beantwoorden. Hierbij!
Het ontwerp
Ik ben ontwerper, organisator van ontwerpactiviteiten en docent beeldcultuur en ben namens D66 kandidaatslid voor de Haagse gemeenteraad.
Ik ben een groot voorstander van kwalitatief goede vormgeving. Zeker wanneer het een architectonisch ontwerp betreft dat gedurende een (hopelijk) zeer lange periode het beeld van een belangrijke plek in de Haagse openbare ruimte gaat bepalen.
Het ontwerp dat uiteindelijk voor het Spuiforum is gekozen vind ik jammergenoeg geen voorbeeld van goede vormgeving.
Ik begrijp dat dit argument door verschillende personen snel afgedaan kan worden met de ó zo Nederlandse uitdrukking “over smaak valt niet te twisten”. Dat betwist ik omdat ik denk dat veel mensen opgeleid worden en capabel zijn om daar juist wel over te twisten en dat debat vaker aan moeten gaan.
Ik vind het huidige ontwerp zeer anekdotisch.
Het ontwerp verwijst naar voorwerpen, objecten en/of beelden die we allemaal kennen. Denk bijvoorbeeld, mede door de detaillering en kleur van het ontwerp, aan de bonbondoos, de poederdoos of het sieradenkistje! Dat is -voor velen- waarschijnlijk eventjes leuk maar kan na enige tijd knap irritant worden.
Ik kan me daarom goed voorstellen dat dit ontwerp uitstekend zou passen in een pretpark als Euro Disney of De Efteling. Maar zo plompverloren in het centrum van Den Haag, naast en tegenover gebouwen met een duidelijke architectonische uitstraling…?
Kortom, het mag duidelijk zijn, ik ben allerminst gecharmeerd van het huidige architectonisch ontwerp en denk dat Den Haag met het ontwerp van Thomas Rau beter af was geweest. Maar ook het ontwerp van het plan Ooievaar+ is sterker en bovendien beter inpasbaar in de omgeving.
Maar goed, de keuze van het ontwerp is op democratische wijze tot stand gekomen, de bevolking heeft z’n voorkeur immers kunnen uitspreken, het heeft de mogelijkheid gehad om uit verschillende architectonische voorstellen zijn keuze te maken.
Daar moet ik als rechtgeaard democraat waardering voor tonen.
De inpassing in onze binnenstad
Hierover maak ik me grotere zorgen.
Ik ben een groot voorstander van goede pleinen in de stedelijke omgeving. We hebben ze nodig om te kunnen ademen, om de vrije ruimte te ervaren, het perspektief te zien.
Echter, door de bouw van dit Spuiforum wordt het Spuiplein opgeslokt en kan het niet meer voor diverse culturele evenementen of demonstraties gebruikt worden.
Als we daarnaast bedenken dat de gevellijn bijna aansluit op de gevellijn van de naastgelegen bibliotheek en het Spuiforum ook nog hoger wordt dan die bibliotheek en het stadhuis, kan ik me zeer goed voorstellen dat het Spui door de massaliteit van het bouwobject een minder toegankelijke plek in Den Haag zal worden.
In de afgelopen jaren heb ik meer dan eens de motivatie “maar het is toch al een slecht plein” van voorstanders van het Neutelings Riedijk’s plan gehoord. Klopt, we blinken in ons land nu eenmaal niet uit in het ontwerpen van goede pleinen. Maar als er zoveel geld wordt uitgetrokken om een nieuw theater te realiseren moeten ook financiën kunnen worden gevonden om een goed plein te ontwerpen en te realiseren. Bovendien is de vorm van een plein afhankelijk van de gebouwen die de contouren van dat plein bepalen. De voorstellen van Rau architecten, Zaha Hadid Architects maar ook van Dooievaar+ hebben wat dit betreft mijn voorkeur.
Nieuwbouw
Ik ben een voorstander van de nieuwbouw van dit dans en muziek theater.
Nieuwbouw geeft de mogelijkheid om vernieuwing in de stad te realiseren, de mogelijkheid om nieuwe, andere keuzes te maken en niet aan bestaande stramienen en structuren vast te zitten. De keuze om alle functies compact in 1 gebouw te herbergen vind ik helder, zeker wanneer deze keuze het gebruik door de verschillende bewoners niet in de weg zit. Vooralsnog ga ik ervan uit dat in het ontwerpproces tot nu maar ook in de toekomst die keuzes weloverwogen, in nauw overleg met de toekomstige gebruikers en scherp gecontroleerd door de gemeenteraad, zullen worden gemaakt.
Waar ik vervolgens wel weer van schrik, is het bericht op Den Haag FM van zaterdag 28 september jl. dat het Nederlands Dans Theater een voorkeur heeft voor het renovatieplan van Dooievaar+. Blijkbaar is toch niet elke toekomstige gebruiker overtuigd geraakt van de voordelen van 1 compact gebouw. Het NDT is blij met de indeling van de ruimtes en de betere toegankelijkheid in het renovatieplan. Ook is men blij dat de tijdelijke huisvestingsmogelijkheden in het plan Dooievaar beter zijn dan bij het Spuiforum. Het dansgezelschap kan in het alternatieve plan gewoon op het Spuiplein blijven.
Geen gunstige, stabiele situatie, zeker niet op het moment waarop de definitieve keuzes moeten worden gemaakt! Samenwerken is immers van cruciaal belang.
Onderwijs en het werkveld
Door enkele critici wordt de inpassing van het Koninklijk Conservatorium in dit muziek en danscentrum niet logisch gevonden. Al jaren is het huidige onderkomen van het KC, net zoals de Dr. Anton Philipszaal en het Nederlands Dans Theater, aan ingrijpende renovatie toe. Het in één gebouw bij elkaar brengen van deze instituten is dan juist meer dan logisch. Het Conservatorium mag bijzonder blij zijn met deze keuze. Welk onderwijsinstituut wil nu niet zo’n directe fysieke relatie met de beroepspraktijk? Het kan de innovatie van het muziek en dansonderwijs alleen maar ten goede komen! Ik ga ervan uit dat de activiteiten van de studenten ook de het RO en het NDT zullen inspireren.
Ruimte
“Wat moeten we in Den Haag met die enorme zalen. Die krijgen we nooit gevuld! We rekenen ons weer eens te rijk!” aldus één van de reacties die ik onlangs heb gehoord.
Ik geloof in de kracht van de cultureel ondernemers in Den Haag die door de bouw van dit cultuurcentrum nieuwe mogelijkheden en kansen zullen zien en grijpen om de culturele ontwikkeling in deze stad een ‘boost’ te geven. Misschien wordt Den Haag nu écht popstad wanneer hier concerten kunnen worden geprogrammeerd waarvoor ‘Het Paard’ nu geen ruimte biedt. Kansen volop! Ondersteuning van nieuwe culturele initiatieven moet, op welke manier dan ook, na de realisatie van het Spuiforum door de gemeente genereus verleend worden.
Tijdspad
Ontegenzeggelijk is het uiterst vervelend dat de beslissing, om een nieuwe culturele huiskamer in Den Haag te realiseren, welhaast samenvalt met de beslissing om ingrijpende bezuinigingen binnen de Haagse culturele sector door te voeren. Dat voelt niet goed. Door voorstanders van het Spuiforum wordt er met niet aflatende energie op gehamerd dat beide beslissingen los van elkaar staan maar in de praktijk blijkt dat de burger in Den Haag voor die uitleg weinig oor heeft. Echter, beide trajecten zijn los van elkaar in de tijd ontwikkeld en ontmoeten elkaar nu in dit tijdsgewricht. De ene beslissing schort je nu eenmaal niet op omdat ze de andere in de weg zou kunnen zitten, zeker niet wanneer de beslissingen aan tijd, aan duidelijke deadlines gebonden zijn. Toegegeven: fraai, prettig, handig en wenselijk is het allerminst!
Financiën
Ik ben geen financieel expert maar vertrouw wat dat betreft op de competenties van personen binnen het huidige stadsbestuur, de controlerende raadsleden en de ambtenaren die die kennis wel in huis hebben. Inmiddels is uit vergelijkend onderzoek gebleken dat het Spuiforum goedkoper is dan het renovatieplan van Dooievaar+. Lees hier de onderbouwing van deze conclusie. Er wordt gesproken over een significant verschil in prijs. Let wel, we hebben het over 7,5 miljoen euro. Op een bedrag van 181 miljoen vind ik een dergelijke kwalificatie redelijk overtrokken. Zeker bij een explosief dossier als het Spuiforum denk ik dat woorden genuanceerder moeten worden gekozen.
Stemming
“Stem je voor of tegen als je uiteindelijk kandidaat bent?”
Ik verwacht dat, als ik überhaupt in aanmerking zou komen voor het D66 raadslidmaatschap, het besluit over dit nieuwe cultuurcentrum al lang is genomen, tenminste, als we het Spuiforum in 2018 in gebruik willen nemen. Ik denk me dus niet rechtstreeks in die discussie te kunnen mengen. Mocht ik wel worden gekozen, dan neem ik me voor om tussen 2014 en 2018 dit dossier kritisch te volgen om bij te dragen aan de totstandkoming van een theatercomplex dat zijn ambities voor onze stad gaat waarmaken! Zoals overigens van elk raadslid wordt verwacht.
Kortom,
ik ben een kritisch voorstander van een nieuw te bouwen theatercomplex aan het Spuiplein. Maar, wat doet mijn mening ertoe zolang de toekomstige gebruikers het nog niet eens zijn over de keuze tussen nieuwbouw of renovatie?
Het nieuwe dans en muziek theater van Den Haag kan alleen een succes worden wanneer alle toekomstige gebruikers overtuigd zijn van de mogelijkheden van het nieuw te realiseren onderkomen aan het Spuiplein. Verdeeldheid is juist nu uiterst ongewenst.
Ik wil hier graag nog aan toevoegen dat ik veel bewondering heb voor de energie die de groep Dooievaar+ heeft getoond om hun plan als alternatief in te brengen. Met de intentie om een positieve bijdrage aan onze stad te leveren. Als we het dan nu toch over participatie hebben, mag dit wat mij betreft als voorbeeld worden genoemd. Een ‘tegenbeweging’ is immers zeer belangrijk om het democratische proces te laten slagen!
Reageren? Stuur mij een mailbericht: annofekkes@gmail.com. Dank!